Analiza składu ciała metodą bioimpedancji elektrycznej (BIA) – co to jest, na czym polega i czy są jakieś przeciwwskazania?
Na pewno kiedyś słyszeliście o analizie składu ciała, a może nawet mieliście okazje sobie takie badanie wykonać. Najczęściej spotkasz się z nią w gabinecie dietetyka. Analiza składu ciała służy między innymi do tego by sprawdzić ile mamy tkanki tłuszczowej, mięśniowej i jaką mamy zawartość wody w organizmie. Co jeszcze można się z niej dowiedzieć?
Spis treści
Add a header to begin generating the table of contents
Co to jest bioimpedancja elektryczna (BIA)?
Na początek trochę nudnych ale potrzebnych informacji. Bioimpedancja elektryczna, nazywana także impedancją bioelektryczną, w skrócie BIA (Bioelectrical Impedance Analysis) jest nieinwazyjną metodą pomiaru składu ciała. W technice tej wykorzystuje się elektryczne właściwości organizmu i różną oporność poszczególnych tkanek dla prądu elektrycznego.
Na czym polega analiza składu ciała metodą BIA?
Analiza impedancji bioelektrycznej polega na zmierzeniu impedancji (czyli rodzaju oporu elektrycznego złożonego z rezystancji i reaktancji) tkanek, przez które jest przepuszczany prąd elektryczny o niskim natężeniu (≤1mA). Brzmi zawile i skomplikowanie ale tak na prawdę najważniejsze żebyś rozumiał to, że cały pomiar opiera się przewodzenie prądu przez różne tkanki organizmu.
Tkanka beztłuszczowa, dzięki zawartości wody i elektrolitów, jest doskonałym przewodnikiem prądu elektrycznego, z kolei tkanka tłuszczowa zawiera mało wody i słabo przewodzi prąd.
BIA szacuje skład ciała za pomocą równań, które obliczają różnicę przewodności elektrycznej między różnymi tkankami (np. kośćmi, tkanką tłuszczową, mięśniami, chrząstką). Dokładność BIA zależy przede wszystkim od odpowiedniego nawodnienia tkanek.
W skład wydruku analizy składu ciała wchodzi m.in.:
- masa ciała,
- masa i rozmieszczenie tkanki tłuszczowej,
- masa i rozmieszczenia tkanki mięśniowej,
- wartość BMI,
- zawartość tkanki tłuszczowej wiscelarnej (wewnętrznej),
- masa tkanki kostnej,
- zawartość wody,
- kąt fazowy (stan odżywienia organizmu),
- wiek metaboliczny,
- wartość podstawowej przemiany materii.
Urządzenia do pomiaru składu ciała metodą BIA
Urządzenia mierzące BIA można podzielić ze względu na liczbę elektrod oraz na używane częstotliwości. Stosuje się systemy dwu-, cztero-, a nawet ośmioelektrodowe, z użyciem elektrod powierzchniowych, przy rozmaitych konfiguracjach elektrod, na przykład w połączeniu noga–noga, noga–ręka, ręka–ręka itp. Im więcej elektrod tym dokładniejsze otrzymujemy wyniki, przy zachowaniu odpowiednich warunków pomiaru.
Przeciwwskazania do wykonania pomiaru BIA
Metoda ta polega na przepływie prądu o małym natężeniu (0,8 – 1 mA). Jest to praktycznie nieodczuwalne, ponieważ próg odczuwalności prądu u człowieka wynosi 1 – 1,5 mA. Nie są także znane przypadki wystąpienia działań niepożądanych, które można powiązać z przeprowadzeniem badania BIA. Można ją stosować u osób obu płci, w każdym wieku, praktycznie niezależnie od stanu zdrowia.
Istnieją jednak przypadki, w których analizy składu ciała metodą BIA nie należy przeprowadzać, dotyczy to osób:
- z wszczepionym rozrusznikiem serca,
- ze stwierdzoną padaczką,
- kobiety w ciąży,
- posiadających metalowe elementy w ciele,
- z obrzękami.
Czy analiza składu ciała jest niezbędna podczas współpracy dietetycznej?
Nie będę Was oszukiwać, dobry dietetyk poradzi sobie bez analizy składu ciała, więc taki pomiar absolutnie nie jest konieczny ale warto go zrobić. Masa ciała, jaką odczytuje się na wadze i obliczenie BMI czy innych wskaźników, dostarcza znikomej ilości informacji na temat zawartości tkanki tłuszczowej i mięśni, czy też ogólnego nawodnienia i kondycji organizmu. Dodatkowo jest to szybki i atrakcyjny dla pacjenta sposób kontrolowania efektów odchudzania oraz przyspieszenie i ułatwienie pracy dla dietetyka.
Jak przygotować się do analizy składu ciała w domu i u dietetyka?
W DOMU
- posiłek – badanie najlepiej wykonywać na czczo lub jeśli to niemożliwe, to ok. 3-4 h po zjedzeniu posiłku,
- kofeina – 12 h przed badaniem nie należy spożywać napojów na bazie kofeiny (kawa, mocna herbata czy napoje energetyczne),
- alkohol – nie spożywać w ciągu 24 h przed badaniem,
- wysiłek fizyczny – należy unikać dużego wysiłku fizycznego na 12 h przed badaniem lub gdy to niemożliwe, to należy zachować odstęp min. kilku godzin,
- sauna – nie należy korzystać z sauny na min. 12 h przed badaniem,
- leki diuretyczne (moczopędne) – jeśli to możliwe, nie należy przyjmować diuretyków przed badaniem.
U DIETETYKA
- metalowe przedmioty – przed przystąpieniem do badania należy zdjąć metalowe przedmioty (wyjątek stanowią kolczyki w okolicy twarzy i uszu oraz krótkie naszyjniki – prąd nie przepływa przez szyję i głowę),
- dłonie i stopy – przed badaniem należy oczyścić i odtłuścić stopy i dłonie (czyli np. nie należy smarować rąk kremem), jeśli są zimne to należy je ogrzać przed przystąpieniem do pomiaru. BADANIE PRZEPROWADZANE JEST NA BOSO,
- toaleta – przed badaniem należy skorzystać z toalety (oczywiście jeżeli czujemy taką potrzebę),
- kieszenie – należy opróżnić kieszenie z metalowych przedmiotów.
Podsumowanie
Wiesz już, że analiza składu ciała metodą BIA działa w oparciu o przepływ prądu przez tkanki organizmu (te, które zawierają wodę przewodzą prąd, a te które jej nie zawierają, nie przewodzą prądu). To badanie jest tym dokładniejsze im mamy lepiej nawodniony organizm, sprzęt do pomiaru ma 8 elektrod i zachowane zostały odpowiednie warunki pomiaru.
Analiza składu ciała nie jest niezbędna ale znacznie ułatwia pracę i jest atrakcyjna dla pacjenta, a do jej wykonania istnieją przeciwwskazania np. padaczka, ciąża, posiadanie rozrusznika serca.
