Choroba refluksowa przełyku- czym jest, jakie są objawy i zalecenia, co jeść? 

Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD– gastroesophageal reflux disease) to powszechna choroba, która dotyka coraz więcej osób w każdym wieku. Objawy refluksu występują u 20-40% dorosłych, a codziennie dolegliwości odczuwa około 10% społeczeństwa. Brak leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego naraża błonę śluzową przełyku na działanie kwasu żołądkowego, co prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego i groźnych powikłań między innymi do raka gruczołowego przełyku. 

Spis treści
    Add a header to begin generating the table of contents

    Czym jest choroba refluksowa przełyku i jakie objawy towarzyszą?

    Schorzenie polega na zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku z powodu niewłaściwej pracy dolnego zwieracza przełyku. Fizjologicznie refluks może wystąpić kilka razy dziennie bez objawów, jednak przy wystąpieniu dolegliwości mówimy o chorobie refluksowej. Osłabienie zwieracza powoduje cofanie się kwaśnej treści żołądka, wywołując symptomy.

    Najczęstsze objawy choroby to:

    • zgaga, określana jako uczucie pieczenia za mostkiem,
    • puste odbijanie,
    • cofanie się treści żołądkowej do przełyku,
    • posmak kwasu odczuwany w tylnej części jamy ustnej,
    • przewlekły kaszel czy poranna chrypka.   

    Objawy te często nasilają się po ułożeniu na wznak, natomiast sygnałami alarmowymi, które będą świadczyć o należności zgłoszenia się do lekarza są: zaburzenia połykania lub ból towarzyszący, wymioty utrzymujące się lub krwawienie z przełyku. 

    Jakie są najczęstsze przyczyny refluksu żołądkowo-przełykowego (GERD)?

    Dolny zwieracz przełyku rozkurcza się podczas połykania, umożliwiając przejście pokarmu do żołądka, a następnie szybko się kurczy, aby zapobiec cofaniu treści pokarmowej i kwasu solnego do przełyku. Kiedy ten mechanizm zawodzi, dochodzi do refluksu.

    Choroba refluksowa może być także skutkiem schorzeń, takich jak cukrzyca, twardzina, alkoholizm oraz zaburzenia hormonalne. Przyczyniają się do niej także leki, np. antykoncepcja doustna, leki na serce czy płuca, oraz przepuklina rozworu przełykowego, która ułatwia cofanie się kwasu żołądkowego.

    Cofanie się treści żołądkowej do przełyku wywołuje uciążliwe objawy, takie jak zgaga, oraz może prowadzić do powikłań, np. nadżerek w błonie śluzowej.

    Przyczyniają się do tego m.in.:

    • niewłaściwa praca dolnego zwieracza przełyku,
    • zaburzenia opróżniania żołądka,
    • problemy z motoryką przełyku,
    • przepuklina rozworu przełykowego,
    • nadwrażliwość przełyku,
    • otyłość/nadwaga,
    • palenie papierosów
    • ciąża.

    Jak postępować w przypadku wystąpienia objawów?

    Ważne aspekty to:

    • uniesienie wezgłowia łóżka, zwłaszcza u osób mających objawy nocą,
    • rezygnacja z noszenia odzieży mocno uciskającej brzuch,
    • unikanie dźwigania oraz ćwiczeń fizycznych bezpośrednio po jedzeniu,
    • niewykonywanie głębokich skłonów,
    • unikanie pracy w pozycji pochylonej z uciskiem na brzuch,
    • zaprzestanie palenia tytoniu (palenie może pogarszać perystaltykę przełyku, zmniejszać napięcie dolnego zwieracza przełyku oraz może wywoływać kaszel co zwykle nasila objawy).

    Wskazane jest również siedzenie lub spacerowanie po spożytych posiłkach w celu zmiejszenia ryzyka wystąpienia dolegliwości chorobowych. 

    Co wyeliminować z diety przy refluksie?

    Z codziennego jadłospisu należy wyeliminować wszystkie potrawy i produkty, które chory źle toleruje: 

    • potrawy i produkty drażniące błonę śluzową przełyku, mogące pobudzać wydzielanie soku żołądkowego (np. musztarda, sos winegret, owoce cytrusowe i soki z nich wyciśnięte, pomidory, sok pomidorowy, ketchup, mięta, potrawy kwaśne, potrawy mocno przyprawione),
    • potrawy i produkty tłuste, ponieważ długo zalegają w żołądku (np. tłuste mięso, wędliny, sery, tłuste mleko i jogurty, kremy, smażone mięso, sosy do sałatek, również słone przekąski, fast foody i słodycze, wyroby cukiernicze),
    • napoje alkoholowe, ponieważ zawarty w nich alkohol może podrażniać w większym stopniu uszkodzoną już błonę śluzową przełyku, a także zmniejszać napięcie jego dolnego zwieracza oraz pobudzać wydzielanie soku żołądkowego,
    • napoje gazowane – uwolniony z nich do treści żołądkowej gaz powoduje zwiększenie jej objętości,
    • kawa naturalna.

    Zalecenia dietetyczne w chorobie refluksowej

    1. Należy unikać w diecie wszystkich produktów i posiłków, po których objawy nasilają się
      i najczęściej są to potrawy obfite w tłuszcz.
    2. Ważne są regularne, nieobfite posiłki, czyli trzeba zaplanować 4-5 porcji na dzień, a także spożyć je bez pośpiechu i w spokojnej, przyjaznej atmosferze (nawet 30 min dziennie). Niepodjadanie przed snem.
    3. Warto pamiętać aby posiłki nie były zbyt gorące, co mogłoby doprowadzić do podrażnienia przełyku, nie należy też popijać posiłków nadmierną ilością płynów, ponieważ zwiększa to ilość treści pokarmowej w żołądku co ułatwia jej cofanie się. 

    W bardziej zaawansowanych przypadkach choroby można powyższe zalecenia rozszerzyć o stosowanie diety łatwostrawnej.  

    Autor: Gabriela Nizioł

    Podobne wpisy