Hashimoto – czym jest, objawy, co jeść, jak schudnąć, zalecenia

Podejrzewasz u siebie chorobę Hashimoto, a może usłyszałaś już diagnozę i nie wiesz co dalej? Z tego artykułu dowiesz się z czym wiąże się choroba Hashimoto, jakie zmiany dokonać w dotychczasowej diecie i co jeszcze możesz zrobić by wesprzeć swoją tarczycę.

Hashimoto Przystań Zdrowia
Spis treści
    Add a header to begin generating the table of contents

    Czym jest Hashimoto?

    Choroba Hashimoto czyli autoimmunologiczne (limfocytarne) zapalenie tarczycy to schorzenie w którym nasz organizm zaczyna postrzegać własną tarczycę jako “wroga” i produkuje przeciwciała by ją “zwalczyć” w efekcie czego często dochodzi do rozwoju niedoczynność tarczycy.

    Choroba Hashimoto, czy ogólnie problemy z tarczycą stają się coraz powszechniejsze. Po części wynika to z coraz większej świadomości i nagłaśniania tych problemów, ale nie ma też co ukrywać, że nasz dieta i styl życia również przyczynia się do ich powstawania.

    Niestety mam dla Ciebie złą wiadomość. Hashimoto jest schorzeniem, którego nie można wyleczyć. Leczeniu podlega głównie niedoczynność tarczycy będąca konsekwencją choroby, ale dobra wiadomość jest taka, że objawy można zminimalizować.

    W nazwie choroby występuje słowo zapalenie, a to oznacza, że mając Hashimoto w naszym organizmie występuje przewlekły stan zapalny. Głównym celem diety w chorobie Hashimoto będzie więc wyciszenie stanu zapalnego i uzupełnienie niedoborów żywieniowych, co jest możliwe przy zastosowaniu diety przeciwzapalnej.

    Hashimoto - przyczyny

    Niestety, ale to właśnie kobiety dużo częściej cierpią na chorobę Hashimoto (nawet 4-5 razy częściej).  Nie oznacza to jednak, że mężczyźni są bezpieczni. Sama miałam w gabinecie przypadek mężczyzny, u którego stwierdzono Hashimoto w początkowym stadium rozwoju.

    Etiologia choroby Hashimoto jest złożona i nie do końca poznana. Hashimoto jest skutkiem nieprawidłowej odpowiedzi naszego układu odpornościowego w wyniku jego nadmiernej stymulacji.

    stres Przystań Zdrowia

    Czynniki, które przyczyniają się/nasilają rozwój choroby Hashimoto:

    • genetyczne
    • środowiskowe –  stres, palenie papierosów, infekcje wirusowe, nadmiar jodu, niedobór selenu i witaminy D w diecie
    • inne choroby autoimmunologiczne – cukrzyca typu 1, celiakia, anemia złośliwa (czyli wynikająca z niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego), łuszczyca, reumatoidalne zapalenie stawów i stwardnienie rozsiane

    Hashimoto - objawy

    Choroba Hashimoto wpływa na różne układy, w tym układ sercowo-naczyniowy, pokarmowy, płucny, krwiotwórczy, rozrodczy, neuropsychiatryczny, a także skórę. Często jest też tak, że rozwija się latami bez żadnych dolegliwości lub ze skąpymi czy niecharakterystycznymi objawami.

    Najczęściej zgłaszane objawy, będące skutkiem Hashimoto i niedoczynności tarczycy:

    • przewlekłe zmęczenie,
    • osłabienie i senność,
    • problemy ze snem,
    • trudności z koncentracją,
    • problemy z pamięcią,
    • depresja,
    • wahania nastrojów,
    • wypadanie włosów,
    • kruchość i łamliwość paznokci,
    • suchość i szorstkość skóry,
    • wzrost masy ciała,
    • zaparcia,
    • nadmierne pocenie się,
    • obrzęki twarzy, dłoni i stóp,
    • uczucie zimna,
    • u kobiet – obfite miesiączkowanie,
    • wole tarczycowe.

    Konsekwencje Hashimoto

    W  przypadku niedoboru hormonów tarczycy i osłabieniu ich działania na poziomie komórkowym dochodzi do szeregu zmian w organizmie, które dotyczą nie tylko samej tarczycy ale też innych narządów czy układów.

    ciąża a tarczyca Przystań Zdrowia

    Konsekwencje Hashimoto:

    • spadek tempa metabolizmu,
    • zaburzenia gospodarki węglowodanowej (np. insulinooporność, cukrzyca typu 2),
    • zaburzenia gospodarki lipidowej (dyslipidemie),
    • zwiększone ryzyko incydentów sercowo – naczyniowych,
    • u kobiet może być przyczyną: niepłodności, poronień, wad wrodzonych u płodu, przedwczesnych porodów, odklejenia łożyska,
    • czynnik ryzyka chłoniaka złośliwego i raka brodawkowatego tarczycy (szczególnie u osób starszych).

    Badanie tarczycy i w uzasadnionych przypadkach wdrożenie leczenia jest szczególnie ważne u kobiet, które planują zajść w ciążę.

    Diagnostyka Hashimoto

    Hashimoto diagnozuje się na podstawie wywiadu, obrazu klinicznego, wyników badań laboratoryjnych i ultrasonograficznych (USG).

    Podstawowe kryteria diagnostyczne Hashimoto:

    • podwyższone anty-TPO i/lub anty-TG
    • nieprawidłowy obraz tarczycy w badaniu ultrasonograficznym (USG)

    Zmiany w wynikach badań będące konsekwencją niedoczynności tarczycy towarzyszącej Hashimoto:

    • wzrost stężenia TSH
    • obniżenie stężenia fT4 i/lub fT3

    Niestety żeby nie było zbyt łatwo, u niektórych osób w początkowej fazie choroby występuje eutyreoza (prawidłowa funkcja hormonalna tarczycy) i prawidłowy obraz tarczycy w USG pomimo wysokich przeciwciał anty-TPO i/lub anty-TG. Warto także zaznaczyć, że podwyższone anty-TPO stwierdza się u około 90% pacjentów z Hashimoto, natomiast anty-TG są mniej czułe (dodatnie u około 60–80% pacjentów) i mniej swoiste niż anty-TPO.

    Witaminy i składniki mineralne istotne dla prawidłowej pracy tarczycy

    Jod  – jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy. Jego niedobór jak i nadmiar będzie negatywnie oddziaływał na pracę tarczycy. Z tego powodu nie zaleca się rutynowej suplementacji jodem (chyba, że zaleci ją lekarz). Źródła: makrela, małże, dorsz, ostrygi, otręby, sól jodowana, wody mineralne.

    Selen – jego niedobór będzie nasilał stan zapalny w tarczycy i zwiększał produkcję przeciwciał anty-TPO i anty-TG. Źródła: skorupiaki, ryby, czosnek, grzyby, orzechy brazylijskie (należy zwrócić uwagę na kraj pochodzenia), produkty mięsne, zbożowe i mleczne. Selen będzie spełniał swoją funkcję jedynie wtedy, gdy jod będzie na odpowiednim poziomie.

    Żelazo – jego niedobór skutkuje m.in. zwiększeniem wydzielania TSH. Źródła: czerwone mięso, nasiona lnu, pestki dyni, otręby pszenne, mak, sezam, żółtka jaj, pistacje.

    Cynk – wpływa przeciwzapalnie, a jego niedobór będzie m.in. zmniejszał aktywność tarczycy i zwiększał produkcję przeciwciał anty-TPO i anty-TG. Źródła: nasiona lnu, pestki dyni, pełnoziarniste produkty zbożowe.

    Witamina D – będzie miała działanie przeciwzapalne i zmniejszała nadmierną odpowiedź immunologiczną na własne antygeny. Głównym źródłem witaminy D jest synteza skórna pod wpływem promieni słonecznych, dlatego w Polsce zalecana jest suplementacja tej witaminy (warto najpierw zbadać sobie jej poziom i dobrać odpowiednią dawkę).

    Kwasy omega 3 – mają działanie przeciwzapalne, ich niedobór będzie zmniejszał produkcję i wydzielanie hormonów tarczycy. Źródła: tłuste ryby (np. łosoś, makrela, pstrąg), orzechy włoskie, siemię lniane, oleje roślinne (szczególnie lniany, rzepakowy i oliwa z oliwek).

    zdrowe śniadanie Przystań Zdrowia

    Hashimoto - co jeść?

    Żywienie w chorobie Hashimoto nie odbiega od zasad prawidłowego żywienia. Dieta powinna opierać się na nisko przetworzonych produktach, dużym udziale warzyw i owoców. Głównym źródłem węglowodanów powinny być produkty pełnoziarniste, a główne źródło tłuszczy powinny stanowić tłuszcze pochodzenia roślinnego np. olej rzepakowy, oliwa z oliwek, awokado, orzechy czy tłuste ryby.

    Białko jest bardzo istotnym składnikiem diety, ponieważ jest niezbędne do produkcji hormonów tarczycy, jego niedobór będzie skutkował m. in. zahamowaniem wydzielania TSH. Warto podkreślić, że u osób chorujących na Hashimoto właśnie z tego powodu zaleca się spożywanie większej ilości białka.

    Nie ma jednej konkretnej diety dedykowanej dla osób chorujących na Hashimoto ale wiadomo, że ma ona mieć charakter przeciwzapalny, dlatego w swoim jadłospisie warto bazować na zasadach diety przeciwzapalnej. Do takich diet zalicza się dieta śródziemnomorska czy dieta DASH.

    Hashimoto - czego unikać?

    • produkty wysokoprzetworzone – słodycze, słone przekąski, jasne pieczywo, wyroby mięsne, dania gotowe, produkty typu fast-food, wyroby cukiernicze, gotowe mieszanki przyprawowe itp. zawierają dużo cukrów prostych, nasyconych kwasów tłuszczowych, soli co wpływa na nasilenie stanu zapalnego.
    • mięso czerwone i produkty z niego otrzymywane – zawierają dużą ilość nasyconych kwasów tłuszczowych, które mają charakter prozapalny tzn. nasilają stan zapalny w organizmie. O jakie produkty dokładnie chodzi? Będzie to: boczek, kiełbasa, salami, kabanosy, wędliny, mięso wieprzowe, parówki itp.
    • tłuste mleko i produkty mleczne – wysokotłuszczowe mleko i produkty mleczne zawierają nasycone kwasy tłuszczowe, więc będą działać prozapalnie. Zaleca się stosowanie chudego/półtłustego mleka i nabiału.
    • alkohol
    żywność wysokoprzetworzona

    Jak się odchudzać mając Hashimoto?

    Aktywność tarczycy zależy od ilości przyjmowanego pokarmu. Ograniczając przyjmowane kalorie powodujemy, że spada nam również produkcja i wydzielanie hormonów tarczycy. Zbyt duży deficyt energetyczny spowoduje dalszy spadek produkcji hormonów tarczycy, co prowadzi do obniżenia podstawowej przemiany materii (PPM) i w efekcie nadal nie będziesz chudła.

    Czy powinnam więc jeść więcej?
    Mając Hashimoto i niedoczynność tarczycy nie można stosować zbyt dużego deficytu energetycznego. W przypadku takich osób deficyt energetyczny powinien wynosić 10-20% całkowitej energetyczności diety.

    Ale jest coś czym możesz sobie pomóc. Możesz się ruszyć. Jak sama już wiesz obniżanie kaloryczności do jak najniższej przyniesie odwrotny skutek ale włączenie aktywności fizycznej będzie tutaj punktem zwrotnym, ponieważ pozwoli “przyspieszyć” PPM. Jeśli dodatkowo będzie to aktywność fizyczna w naturze np. spacer po parku/lesie to wyniesiemy jeszcze dodatkowe korzyści dla zdrowia w postaci redukcji stresu.

    Zalecenia w chorobie Hashimoto

    Zalecenia żywieniowe w chorobie Hashimoto nie odbiegają od zasad zdrowego żywienia i pokrywają się z zaleceniami diety przeciwzapalnej, jeśli natomiast współistnieje niedoczynność tarczycy to parę dodatkowych rzeczy trzeba będzie uwzględnić.

    1. Przy przygotowywaniu posiłków kieruj się niskim IG i niskim ŁG.
    2. Jeśli chcesz zredukować masę ciała, należy zastosować niewielki deficyt energetyczny, ze względu na to, że zbyt restrykcyjne diety wpływają niekorzystnie na pracę tarczycy.
    3. W przypadku współistnienia niedoczynności tarczycy w diecie należy ograniczyć podaż niektórych produktów takich jak warzywa kapustne (np. kapusta, kalafior, brokuł, jarmuż), soja w nadmiarze, orzeszki ziemne i gorczyca – związki zawarte w tych produktach wiążą jod przez co nie może on zostać wykorzystany przez organizm.
    4. Zalecane jest spożywanie 4 – 5 posiłków w ciągu dnia w regularnych odstępach, a ostatni posiłek najlepiej aby był spożywany 3 – 4h przed snem (min. 2h). Regularne posiłki wpłyną pozytywnie na tempo przemiany materii.
    5. Posiłki powinny być zbilansowane pod względem odżywczym, tzn. w każdym posiłku powinno znaleźć się źródło białka, tłuszczy i węglowodanów oraz błonnik.
    6. Białko powinno stanowić do 25% całkowitej energetyczności diety. Polecane źródła białka to chude mięso (np. kurczak, indyk, chuda wołowina, królik), jajka, chudy/półtłusty nabiał, ryby, nasiona roślin strączkowych.
    7. Dieta powinna bogata w źródła kluczowych dla funkcjonowania tarczycy witamin i składników mineralnych: jod, cynk, żelazo, selen, witamina D i witaminy z grupy B. 
    8. Do przygotowywania posiłków wykorzystuj techniki takie jak: gotowanie w wodzie, gotowanie na parze, duszenie bez obsmażania, pieczenie, grillowanie. Co ważne należy gotować produkty tak aby był al’dente czyli nierozgotowane.
    9. Źródłem węglowodanów powinny być produkty pełnoziarniste tj. ciemne pieczywo, ciemne makarony, brązowy ryż, kasze, płatki owsiane, płatki jaglane, płatki żytnie, otręby itp.
    10. Tłuszcze zwierzęce wymień na roślinne – dieta powinna być bogata zwłaszcza w kwasy omega-3, działają one nie tylko przeciwzapalnie, ale także wpływają ochronnie na układ sercowo-naczyniowy i nerwowy.
    11. Wypijaj ok. 2 l płynów na dobę, zapotrzebowanie na płyny pokrywaj pijąc wodę mineralną (ale nie smakową), wodę z dodatkiem owoców, kawę (czarna kawa, bez mleka i bez cukru poprawia insulinowrażliwość), herbatę (bez cukru), napary ziołowe, herbaty owocowe. Unikaj słodkich napojów, wód smakowych, napojów typu coca-cola, koktajli, soków – mają one wysoki IG.

    Podsumowanie

    Choroba Hashimoto czyli autoimmunologiczne zapalenie tarczycy jest chorobą nieuleczalną, leczeniu podlega jedynie niedoczynność tarczycy, która może być skutkiem Hashimoto. Zalecenia żywieniowe w chorobie Hashimoto nie odbiegają znacząco od zasad zdrowego odżywiania, nie ma też jednej konkretnej diety dedykowanej do leczenia Hashimoto. Jednak stosując dietę o charakterze przeciwzapalnym, uciążliwe objawy związane z chorobą Hashimoto ulegają zmniejszeniu i znacznie poprawia się komfort życia.

    Podobne wpisy